Digitale Edition und Kommentierung
der Tagebücher des Fürsten
CHRISTIAN II.
von Anhalt-Bernburg (1599–1656)
 
Text
 
Beschreibung der Quelle
 
Schreibweise
 
Editionsrichtlinien
 
Abkürzungsverzeichnis

Verzeichnis der in den Tagebüchern verwendeten Abkürzungen

A-K | L-Z

Wort/Begriffabgekürzte Schreibung(en)
lackai lack:
lack
landesfürstlich landesf:
Landesfürstlich Landesfürstl.
Landesfurstlich Landesfurstl.
Landgraf L:
L.
Landg:
landtgräflich landtgräfl:
Landtgraf Landtg:
Landtgr:
Landtg:
lateinisch latein:
laudare laud:
Lawenburgisch Lawenb:
ledit (le dit) led
legatum legat.
leibcompagnie leibcomp:e.
leibregiment leibregimt.:
leibregim:t.
leütnant leüt:
Leütnant Leüt:
leüttenant leütten:
leüttnampt leütt:pt.
leüttnant leütt:
leüttt.
leütt:t.
leutnant l.
l:
Leutnant L:
L.
Liber L.
liber l.
lib.
lib:
Lichtembergischen Lichtemb:n.
lieb l.
Liebden L:
L.
L
lieblich liebl:
lieues l:
lieutenant l:
Lieutenant L:t.
Lieut:t.
Lieut:
Lieutenant Colonel L. C.
L: C:
Lieut: Col:
Lieutenant Général L. G.
L: G:
Lieut G:l.
lignitzisch lign:
linker, -e, -es l.
links l.
livre(s) tournois
₶:
Locus L.
Loco Sigilli L. S.
Lohausenschen Lohausn.
losament losam:t.
lot l:
Lot L:
Lüneburgisch Lüneb:
Lüneburg:
Lüneburgischen Lüneb:n.
Lünenburgischen Lünenb:n.
Luthérien Luth:
Madame M:
Made.
Mad:e.
Made:
Mademoiselle Mad:elle.
Madelle.
Maestà Ma:tà.
Matà.
Magdeburg Magdeb:
Magdeburgisch Magdeb:
Magdeburg:
Magdeburgischen Magdeb:n.
Magister M.
M:
Magnus, -a, -um M.
Maiestatis Matis
Mtis:
Mattis
Mattis:
Ma:ttis.
Mainzisch M.
Maître M.
maître mre.
mre
m:re.
maîtres m:res.
Majestät M:tt.
M:tt
Mtt.
Mtt:
Majestäten MMtten
MMtt:
MMtten
MMten
MM.ten
Majesté M.
Majeste Ma:te.
Mate.
Majestè Matè.
Ma
Ma:tè.
Ma:
Ma.tè.
Ma:tè:
Majestèz Ma:tèz.
Majesttèz Mattèz.
Major Maj:r.
Maler Mal:
Malherbie Malher:
malus, -a, -um m.
manifestamente manifestam:te.
mann m.
Mann M.
manquement manquemt.
Manßfeldischen Manßfeld:n.
Manu (propria) M
manu propria mppria:
mppria.
mppria
mpropria
mpp
Mpp
mppa
Mp
mppria.
Marescalcus Mar:us
Maréchal M.
Maral.
Mar:al.
Mar:
Marggräflich Marggräf:
Marggräfl:
Marggraf Marg:
Marggr:
Margraf Margr:
Mariengroschen Marieng.
Mariengulden mf.
Mark M:
mark m:
Markgraf M.
Marquéz Marq:
Marschalk Marsch:k.
Marschall Marsch:
Martius Mar:
Matrimonio Matrim:o.
maß m:
MAXIMUS MAX:
Mayestät May:
May
May:tt.
Maytt.
Maytt
Maytt:
May:tt
May:tt:
Maytt
Maytt.
Maytt:
May.tt.
May.tt:
Mayesteten May:teten.
May:teten
May:tten
Mayestteten May:tteten:
Meckelburgisch Meckelb:
Meckelburg:
Meckelburgische Meckelb:e.
Meckelburgischen Meckelbn.
Meckelb:n.
Meckelburgischer Meckelb:r.
Meckelnburgisch Meckelnb:
Meckelnburgischen Meckelnb:n.
Mecklenburgisch Mecklenb:
mecklenburgisch mecklenb:
Mecklenburgischen Mecklenb:n.
Mecklenburgisch Mecklenburg:
meile(n) m.
m:
m
Meile(n) M.
Meil.
mein(e) m.
Mein(e) M.
Meine Me.
meiner mr.
Meiner Mr.
M:r.
Meines M:s.
Meister M.
Memoriæ Æternæ Sacrum M: Æ. S;
mes m.
Messeigneurs Mess:rs.
Messieurs Messrs.
Mess:rs.
metaphoriquement metaphoriquemt.
mètre(s) m.
Meyestät Meytt
mille m
m.
m:
minute(s) m.
miraculeusement miraculeusemt.
miserablement miserablemt.
Molto Mo.
Monatlich Monatl:
Monseigneur Mgr.
Monseigr.
Monseig:r.
Monsieur Mr.
M:r.
Mr
Monr.
Mons:r.
Monsr.
monsieur mons:r.
Monumentum Monument:
more solito m. s:
morgen m:
m.
mouvement mouvem:t.
Münzmeister Münzm:
musquetier musq:
Mußcketier Mußck:
Mußketier Mußk:
nachmittag nachm:
Nachmittag Nachm:
nachmittags nachm:
nachm:s.
Nachmittags Nachm:
Nachm:s.
Nachms.:
Nachms.
Nachm:s
Nachtlager Nachtl:
Napolitanische Napol:e.
Nausée N.
Neu N.
N:
Neẅburgisch Neẅburg:
Nieder Osterreichisch N. O.
NiderSächsisch NiderS.
NiederSächsisch NiederS.
NiederS:
NiederSächsische NiederS.e.
NiederSächsischen NiederS:n.
nobilissima nobiliss:a.
nocturna noct:
Nomen N
Nomen nescio N. N.
Nostrus, -a, -um N.
Nota N.
N:
Not:
Nota Bene NB.
NB:
NB
nota bene nb:
nouvellement nouvellemt.
nouvellem:t.
Nouvelles Nouv:s.
November Novemb:
Nov:
9ber.
Novembre Novemb:
Novembris 9bris
Nürnbergisch Nürnb:
Nürnberg:
Nürnbergischen Nürnb:n.
nullement nullemt.
nullem:t.
Numero No.
N:o:
numerus n.
n:
num.
num
obbéissance obb:ce.
OberSächsisch OberS.
OberSächsischen OberS:n.
oberStallmeister oberStallmr.
obgedacht obged:
obrist ob:
obr:
Obrist Ob:
Ob.
Ob:t.
Obr:
Obr
Obr.
Obristen Obrn:
Obrn.
Obristleutnant Ob:L:
Ob:L.
October Octob:
Oct:
Octobris Octobr:
Octob:
Oesterreichisch Oesterr:
oldemburgisch oldemb:
Omnipotente Omnip:e.
OPTIMUS OPT:
opiniastrement opiniastrem:t.
ordinaire ordre.
ordinairement ordinairem:t.
ordinairemt.
ordinarius, -a, -um ordinar:
Orientalisch Oriental:
ornement ornem:t.
Ortemburgica Ortemb:ca.
Ortemburgisch Ortemb:
ottobre 8bre
ouvertement ouvertemt.
pacti pi.
pacto p:o.
Päbstisch Päbst:
Päbstlich Päbstl:
Päbstlich Päbstl:n.
pagina pag:
Palatin Paln.
Pal:n.
Palatine Pal:ne.
parimente parim:te.
pars p.
particulier part:er.
particulierement particulieremt.
particulierem:t.
partisane partis:
Paßauischen Paßn.
Pasteur P.
Pastor P.
Pater P.
paternellement paternellem:t.
payement payemt.
payem:t.
Payement Payemt.
penultimus, -a, -um penult.
perge p.
p
p:
Pfaltzgraf Pfaltzgr:
Pfalzgräfin P.
pfaltzgräflich pfaltzgr:
Pfaltzgräflich Pfaltzgräfl:
Pfaltzgr:
Pfalzgräflich Pfalzgr:
Pfalzg:
Pfalzgraf Pfalzgr:
Pfalzg:
Pf:
P.
Pfarrer P.
Pf:
Pfennig (denarius) d
d.
d:
pferd pf:
Pfund (libra)
℔.
℔:
l.
Pfunden (libra) ℔den.
Philosophiae Phil:
pistole pist:
pitoyablement pitoyablemt.
plusieurs plus:rs.
plusrs.
Politicus, -a, -um Politic.
Pol:
Pollnisch Polln:
Pollnischer Pollnr.
Pollutio Poll:
por mj satisfacción pormjsat:
postmaître postmre.
Postmeister Postm:r.
Postm:
postmeister postm:r.
Postmeisters Postm:rs
Postscriptum P. S.
potentemente potentem:te.
pour pr.
pr
p:r.
p:r
pr:
pr.
Pour Pr.
P:r.
pourquoy pourqy
praelator praelat:
Praesentatus P.us
præsenten præs:n.
præsident præsid:
præsid:t.
præsidt.
præsjd:t.
Præsident Præsidt.
Præsid:
Præsidenten Præsidn.
Præsid:n.
Præsjd:n.
præsidenten præsid:n.
præsjd:n.
præsidn.
Pragerischen Prag:n.
premiere 1ere.
premierement premieremt.
premierem:t.
Président P.
President Presidt.
Presid:t.
Presjdt.
Presjd:t.
presidenten presid:n.
presjd:n.
Presidenten Presidn.
Presid:n.
Presjd:n.
primo po.
prince pr:ce.
pr:
p.
Prince P:
P.
Prce.
Pr:
Pr:ce.
Pr:ce
principalement principalemt.
principallement principallem:t.
principallemt.
Principe Pr:e.
Pr:
Prinz P.
privilegia privil:a.
privilegium privil:m.
Professor Profess.
profondement profondem:t.
Propugnaculum Propugm.
prudentissima prudentiss:a.
publicus, -a, -um publ:
puncta pa.
p:a.
puncto p:o.
po.
Punkt Pt.
quadruplement quadruplem:t.
quaestio quaest:
qu:
Quaestio Qu:
Quartier 4:tier.
4tier.
Quartiermaître Quartierm:re.
quartiermaître quartierm:re.
quartirmeister quartirmr.
quatre 4e.
quatrième 4me.
Quedelburgisch Quedelburg:
Quedlinburgisch Quedlinb:
Quedlinburg:
Quedlinburgischen Quedlinb:n.
quentchen que
que:
questa qa.
q:a.
questi qi.
q:i.
questo qo.
q:o.
rationes ration:
Rationes R:
R.
rechter, -e, -es r.
Recommandation Recomm:
Recompensatio Recomp:
Reform Ref:m.
Reformiert Reform:
Regem Reg:
Regenspurger Regensp:
Regenspurgischen Regensp:n.
Regiment Regim:t.
Regimt.
Regim:
Reg:t.
regiment regim:t.
Regimenter Regim:r.
Regimr.
Regimr.:
Regjm:r.
Regimentern Regim:rn.
Regimrn.
Regimento Reg:
regiments regim:s.
regim:ts.
Regiments Regim:ts.
Regim:s.
Regimentt Regim:tt.
Regimtt.
Regirung Regir:
Regjment Regjmt.
Regjmenter Regjm:r.
Regula R.
Regum Reg:m.
Reich R.
Reichshofrahtspresident Reichshofrahtspresid:t.
Reichshofrahtspresidenten Reichshofrahtspresid:n.
Reichsmarschalk Reichsmarsch:k.
Reichsmarschall Reichsm:
ReichsStadt ReichsSt:
Reichstaler Rtt
R tt
Reichsthaler Reichsthlr
Rthlr:
Rthlr.
Rthlr
Reichsthlr
Reichsthlr:
ReichsThlr:
R:Thaler
R:thaler
Rth:
Rthaler
Reichsthalern Rthlrn:
Rthalern.
Reichsthalers Rthlrs:
Reipublicæ Reip.æ.
Religion R.
Republica Repub:
resignirung resignir:
respondieren resp:
Responsio R
Resp:
Resp:o.
Responsum R
R:
Responsus R
Resp:
Risposta Risp:
Risp:a.
Rispa.
restituere rest:
restitutio restitut:
retardement retardem:t.
retiratamente retiratam:te.
Rex R.
Rittmeister Rittm:r.
Rittmr.
Rjttmr.
Rixdaler Rixdal:
Rochauisch Roch:
Römisch Röm:
Röm
Römische Kaiserliche Majestät R. K. M:tt.
Roi R.
Romain Rom:
R.
Romanus, -a Rom:
rudement rudem:t.
rudemt.
Sacræ Sac:
Sac:æ.
Sacrament Sacram:t.
Sacrosanctus, -a, -um SS.
Sacri Romani Imperii Princeps S. R. I. P.
Sächsisch S:
Sächßisch Sächß:
sæpissime sæpiss.e.
Säxisch Säx:
Säxischen Säx:n.
Saint S:t.
St.
S.
Sainte Ste.
Ste:
S.
salva guardia s. g.
Salva Guardia S. G.
salvaguardie salvag:
salvaguardien salvag:n.
Sa Majesté S. M.
San S.
Sanctus, -a, -um S.
Sanctæ Stæ.
Sancti S:ti:
Sankt St.
S:t.
S.t
S.
St.
Santa S.
Sta.
Santo So.
S.
satisfactio satisf:
santissimo santiss:o.
Savoyisch Sav:
sawerbrunnen sawerbr:
Sawerbrunnen Sawerbr:
Saxoniæ Sax:æ.
Saxæ.
Schawemburgisch Schawemb:
schefel schfl:
schfl
schfl.
schefell schfll
schefeln schfln
scheffel schffl
schffl.
schffl:
sch:
Schilling (solidus) ß:
Schirrmeister Schirrm:
Schock ßo:
ß.
ßo
Schottländischer Schottländr.
schreiben schr:
schriftlich schriftl:
Schulmeister Schulm:
Schulmeisters Schulm:rs.
Schwartzburgisch Schwartzb:
Schwartzburgischen Schwartzb:n.
Schwarzburgisch Schw:
Schwarzburgische Schwarzb:e.
Schwarzburgischen Schwarzb:n.
Schweden Sch
Schwedisch Schwed:
Schw:
Schwedische Schwede.
Schwed:e.
Schwedischem Schwed:m.
Schwedischen Schwedn.
Schwed:n
Schwed:n.
Schwedn
Schwedischer Schwed:r.
Schwedr.
schwester schw:
schwr.
schw:r.
Schwester Schwr.
Schw.r.
Schwr.:
Schw:r.
Schw:r
Schwestern Schw:rn.
scilicet sc:
Sechtziger sechtz:
Secretaire Secret:re.
Secretre.
Secretarii Secret:ij.
Secretario Secreto.
Secret:o.
Seco.
Secretarium Secret:m.
Secretm.
Secretarius Secret:
Secret:us.
Secretus.
Secretus:
Secr:
secretement secretemt.
secundum 2dum
Seelig Seel.
Sehlig Sehl:
Sehl.
sehlig sehl:
sehl.
Sehliger Sehl:r
Sehl:r.
seiden s:
Seigneur S:r.
Sr.
Seig:r.
Seigr.
Seigneurs Seigrs.
Seigneurie Seig:rie.
Sein S.
seine s:e.
se.
Seine Se.
S:e.
Seine fürstlichen gnaden Sfg.
Seine Gnaden S. G.
Se.G.
seiner sr.
Seiner Sr.
S:r.
Sr
S.r:
seiner sr.
s:r.
Seiner fürstlichen gnaden Srfg.
Seiner Fürstlichen gnaden S.rFg.
Seiner Gnaden Sr.G.
S. G.
Selig S.
S:
Sel:
Seliger Sr.
S:r.
seliges gedächntnis sel. ged.
sempre sempr.
September Septemb:
Sept:
Sep:
Sept
Septemb.
Septembre Septemb:
Sept:
Septentrionalis, -e Septentr:
sequentes, -tia seqq
Serenissima Serenissa.
Serenissime Sereniss:e.
serviteur servitr.
serviteurs servit:rs.
servitrs.
seulement seulemt.
seulem:t.
seulem:t
seurement seuremt.
sicurissimamente sicurissimamte.
Sieur Sr.
Signor S:r.
Sr.
Sig:or.
Sigor.
Signora Sig:ra.
Signore Sig:re.
Sigre.
Signori Sigri.
Sigrj.
Signoria Sig:ria.
Sigria.
singulierement singulierem:t.
singulieremt.
sobrement sobremt.
sodisfazione sodisf:e.
solamente solamte.
solam:te.
solemnellement solemnellemt.
solennellement solennellem:t.
solennellemt.
sollizitieren so:
Son Altesse S. A.
Son Altesse Electorale S. A. El:
S A El:
S: A: El:le.
Son Alt:e.Elect:le.
Spagnoli Spag:lj.
Spaglj.
Spanisch Sp:
Spannisch Spann:
Spannische Spann:e.
Spannischen Spann:n.
Spannischer Spann:r.
splendidement splendidemt.
Stadische Stad:e.
Stadischen Stadn.
Stallmeister Stallmr.
Stallm:r.
Stallmr.:
stipulatio stipulat.
Stollbergisch Stollb:
straordinara straord:ra.
stüber st:
Stüber St:
stupendamente stupendam:te.
stylus st:
stylus novus st: n:
st. n.
stylus veter st. v:
st. v.
Sua Sa.
Sua Cesarea Maestà S. Ces:a.Ma:ta.
Sua Altezza S. A.
S:a.Alt:a.
Sua Maestà Sa.Mata.
Sua Maestà Cesarea S. M. Ce:
succinctement succinctemt.
Summa Sa.
S:a.
Sa:
Superintendent Superintend:
Superintendt.
Superintendenten Superintendn.
Superintend:n.
superstitieusement superstitieusemt.
superioritas superior:
tabula tab:
Tahler Tahl:
Taler T.
Tal:
tellement tellemt.
tellem:t.
terribilissima terribiliss:a.
tertius, -a, -um t.
Testament Testamt.
Testam:t.
Test:
testament testam:t.
Thaler Thlr:
Thlr
Thalr
Th:
thaler thl:
thlr
thlr.
thlr:
Thalerj Thlrj:
Thalern Thlrn:
Thalers Thlrs:
Thaller Thall
Theologisch Theol:
Thumdechant Thumd:
Torgischen Torg:n.
tousiours tousi:rs.
tousirs.
tousjours tousjrs.
tousj:rs.
tousjrs.:
tousjrs:
traittement traittem:t.
traittemt.
tresgracieusement tresgracieusemt:
treshumble tresh:
treshumblement treshumblemt.
Trésor T:
Trinitatis Trinit:
troisième 3me.
Türckisch Türck:
Türckische Türck:e.
Türcke.
Türckischen Türck:n.
Türckn.
Türkisch Türk:
ultimus, -a, -um ult.
unanimement unanimemt.
universellement universellemt.
Utriusque Iuris Doctor U. I. D.
V. I. D.
van v.
vater v.
venedisch vened:
Venedisch Vened:
venedischen venedn.
venezianisch venez:
ven:
Venezianisch Ven:
vers(us) v:
v.
verso v.
veteri vet:i.
ViceCantzler ViceCantzl:
Vidit Vt:
Vt
V:t.
vielgeliebt vielgel.
viertel viert:
v:
Virgo V.
vnd v.
v:
Vnd V.
vndterthänig(st) vndterth:
vndterthänig(st)en vndterth:n.
vngrisch vngr:
Vngrisch Vngr:
vnpaßlich vnpaßl:
vnser gnädiger fürst v. g. f.
vnterthänig(st) vnterth.
voirement voirem:t.
volumen vol.
vol:
Volumen Vol.
vom v.
vomissements vomissemts.
von v.
v:
vor v.
vormittag vorm:
vormittags vorm:
vorm:s.
vorms.:
Vormittags Vorm:
Vorm:s
Vorm:s.
Vostra Eccellenza Va.Eccza.
V. Ecc:za
Vostra Signoria V. Sigria.
V. Sig:ria.
V. S.
Vostra Signoria Jllustrissima V. S. Jllma.
Votre V:e.
Votre Altesse V. A.
Vrgentissima Vrgentiss:a.
Vtensile V:.
Vuestra Va.
V.
Wachmeister Wachm:r.
Wachmr.
Wachm:
wachmeister wachm:r.
wachmr.:
Wachtmeister W:
W.
Wachtm:r.
wachtmeister wachtm:r.
w:
Walpurge Walp:
welsch w.
w:
WestJndisch WestJnd:
wiederkäuflich wiederk:
Wirtembergisch Wirtemb:
Wirtemberg:
Wirtembergische Wirtemberg:e.
Wirtembergischen Wirtemb:n.
Wirtzburgisch Wirtzb:
Wirtzburgische Wirtzb:e.
wispel w:
w
w.
wisp:
wittwisch wittw
Würden W:
W.
zeitung z:
Zeitung Z:
Z.
Zeit:
Zerbstisch Zerbst:
zu z:
z.
Zurlinken Zurl:
Impressum